Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ponderum C

  • 1 pressus

    [st1]1 [-] pressus, a, um: part.-adj. de premo. a - part. passé de premo. b - comprimé.    - presso gradu, Liv. 28, 14, 14: d'une marche appuyée, lente, ou presso pede, Liv. 8, 8, 9.    - fig. pressa voce, Cic. Sen. 13: d'une voix étouffée.    - pressi modi, Cic. Tusc. 1, 106: mélodie lente.    - color pressior, Plin. Ep. 8, 20, 4: couleur plus étouffée, plus sombre. --- cf. Plin. 35, 32. c - [en parl. du style] serré, précis.    - oratio pressior, Cic. de Or. 2, 96: style plus serré, plus précis.    - cf. Cic. de Or. 2, 56 ; Br. 51; 202. d - bien articulé [prononciation].    - Cic. Nat. 2, 149. [st1]2 [-] pressŭs, ūs, m.: a - action de presser, pression.    - pressus ponderum, Tusc. 2, 54: la pression des fardeaux. b - action de serrer.    - pressus oris, Cic. de Or. 3, 43: façon de presser les lèvres, l'articulation.
    * * *
    [st1]1 [-] pressus, a, um: part.-adj. de premo. a - part. passé de premo. b - comprimé.    - presso gradu, Liv. 28, 14, 14: d'une marche appuyée, lente, ou presso pede, Liv. 8, 8, 9.    - fig. pressa voce, Cic. Sen. 13: d'une voix étouffée.    - pressi modi, Cic. Tusc. 1, 106: mélodie lente.    - color pressior, Plin. Ep. 8, 20, 4: couleur plus étouffée, plus sombre. --- cf. Plin. 35, 32. c - [en parl. du style] serré, précis.    - oratio pressior, Cic. de Or. 2, 96: style plus serré, plus précis.    - cf. Cic. de Or. 2, 56 ; Br. 51; 202. d - bien articulé [prononciation].    - Cic. Nat. 2, 149. [st1]2 [-] pressŭs, ūs, m.: a - action de presser, pression.    - pressus ponderum, Tusc. 2, 54: la pression des fardeaux. b - action de serrer.    - pressus oris, Cic. de Or. 3, 43: façon de presser les lèvres, l'articulation.
    * * *
        Pressus, Participium, siue Nomen ex participio: vt Pressus manu caseus. Columel. Pressé, Serré.
    \
        Pressus et velut applicitus rei cultus. Quintil. Serré.
    \
        Dolor pressus sub corde. Stat. Caché, Celé.
    \
        Presso gradu incedere. Liu. Hastivement et presseement.
    \
        Pressus homo in explicanda re aliqua. Cic. Point superflu.
    \
        Pressa narratio. Quintil. Qui n'ha rien de superflu.
    \
        Oscula pressa iungere. Ouid. Baiser bien serreement.
    \
        Vina pressa. Horat. Pressoirez.
    \
        Pressus. Ouid. Imprimé, Marqué.
    \
        Pressus, huius pressus. Cic. Pressement.
    \
        Ipso oris pressu. Cic. Serrement et closture.
    \
        Pressus ponderum. Cic. La pesanteur et charge.

    Dictionarium latinogallicum > pressus

  • 2 contentio

    ōnis f. [ contendo ]
    1) напряжение, усилие (vocis C, PM; totius corporis C)
    summā contentione pugnare Cs (dimicare Hirt) — сражаться с величайшим напряжением (сил)
    2) страстность, пафос ( orationis C)
    3) домогательство, притязание, стремление ( honorum C)
    maximā contentione petere aliquid L — страстно добиваться чего-л.
    c. gravitatis et ponderum Cтяготение весомых тел
    4) сличение, сопоставление, сравнение ( causarum C)
    5) спор, борьба, состязание (cum aliquo de aliquā re Q etc.)
    6) ритор. противоположение, антитеза C, rhH., Q
    7) грам. сравнение, усиление (о степенях сравнения) Vr

    Латинско-русский словарь > contentio

  • 3 pressus

    I 1. a, um
    part. pf. к premo
    2. adj.
    1)
    lac pressum V — творог, сыр
    б) сжатый, краткий ( oratio C); немногословный ( orator C)
    2) точный, определённый ( Thucydides C)
    3) мерный, размеренный, (за)медленный ( presso gradu incedere L)
    4) нерешительный, колеблющийся ( cogitationes Ap); сдержанный ( cunctatio PJ)
    5) насыщенный, тёмный
    II pressus, ūs m. [ premo ]

    Латинско-русский словарь > pressus

  • 4 contentio

    contentio, ōnis, f. (contendo), I) das Bespannen, die Bespannung (der Katapulten u. Ballisten) mit Strängen, Plur. bei Vitr. 10, 11 (17), 9 u. 10, 12 (18), 1. – II) übtr., die Anspannung = die Anstrengung, u. zwar passiv = das Angespannt-, Angestrengtsein, A) im allg.: 1) die physische, sowohl des Körpers als des Geistes, a) übh., absol., ut enim membra nullā contentione moveantur, sic etc., Cic.: aliquamdiu summā contentione dimicare, Hirt. b. G.: superioris temporis contentionem omnem remittere, Caes. – m. subj,. Genet., c. totius corporis, Cic.: laterum, Cic.: vocis, Cic.: vocis et lateris contentiones, Plin. – c. animi (Ggstz. relaxatio animi), Cic.: labor corporis atque c. animi, Cic.: vehementissima c. animi, ingenii, virium, Cic. – m. obj. Genet., ab hac contentione disputationis animos nostros relaxemus, Cic.: senior iam et infirmior, quam ut contentionem dicendi sustineret, Liv. – tanta adhibebatur a nobis contentio, es wurde von meiner Seite alles aufgeboten, Cic. – b) insbes.: α) die allmähliche Hebung der Stimme bis zum stärksten Ton (Ggstz. remissio, die Senkung; griech. ἄρσις, Ggstz. θέσις, vgl. Ellendt u. Sorof Cic. de or. 1, 261), vocis c., Cic.: contentiones vocis et remissiones, Cic. – β) die Steigerung, Heftigkeit, das Feuer des Redetons, der heftige, eifrige Ton (Ggstz. remissio od. summissio), vocis, Cic.: so animi magna, vocis parva contentio, Cic. – als Art der Rede, der Ton des Eifers, die heftige, eifrige, leidenschaftliche, emphatische, pathetische Rede (griech. τρόπος παθητικός, Ggstz. sermo, der ruhige Gesprächston; vgl. bes. Cornif. rhet. 3, 23), quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis, Cic. de off. 1, 132; vgl. 2, 48. – γ) das Streben nach einem Punkte, c. gravitatis et ponderum, das Streben der Schwerkraft nach dem Mittelpunkte, Cic. de nat. deor. 2, 116.

    2) die geistige Anspannung, Anstrengung, das Streben, die Bemühung, der Eifer um od. bei etwas, a) übh.: maximā ex omnibus contentione petere alqm honorem, Liv.: summā contentione impetrare alqd, Plin. ep. – antea trina loca cum contentione summa patricios explere solitos, Liv. – mit obj. Genet. (= um), c. rei publicae, Cic.: c. vel uxoriae condicionis vel commodi alicuius, Cic. – b) insbes., das leidenschaftliche Streben, der leidenschaftliche Eifer, die Leidenschaftlichkeit, heftige Erbitterung, der Geist des Widersachers, animi pravā contentione provectus, Curt.: brevis altercatio inde ex iracundia muliebri in contentionem animorum exarsit, Liv.: positā contentione, quā paulo ante egisti, Liv.: contentione animorum depositā concordes revertebantur, Val. Max.

    B) insbes.: 1) das Sich-Messen, die Reibung mit einem Gegner, der Streit, Wettstreit, Kampf in Wort und Tat (als Bestreben, sein Recht, seine Meinung geltend zu machen), a) v. eig. Kampf, equi propter crebras contentiones proeliorum (Kampfgetümmel) exsultantes, Cic.: Antiochus Magnus magnā belli contentione superatus, Cic.: contentiones habere cum alqo, Caes.: omni depositā spe contentionis, Hoffnung auf einen Kampf (= H., in einer Schlacht zu siegen), Caes. – b) v. Wettstreit, Rangstreit, audax haec, non tamen improba, quia secreta contentio, Plin. ep.: c. fraterna (um den Thron), Iustin.: de diutina contentione Rangstreit um die Hegemonie) desistere, Nep.: de regno cum alqo contentionem habere, Nep.: inter duces illa c., Quint. – m. obj. Genet. (um), c. dicendi (im R.), Cic. u. Plin. ep.: c. honoris od. honorum, Cic.: ingens palmae c., Quint.: decertare cum alqo contentione dicendi, Cic.: in contentionem honoris incĭdere, Cic.: inter quem et Caesarem dignitatis fuerit c., Quint. – c) übh. vom Streit in Wort und Tat, sowohl im öffentlichen als Privatleben, Streitigkeit, Kampf, Reibung, Handel, c. magna, Cic. u. Plin. ep.: c. forensis, Debatte vor Gericht, Cic. u. Quint.: meae illae vehementes contentiones, geharnischte Reden, Kampfreden vor Gericht (die philippischen gegen Antonius), Cic.: inimicitiae, contentiones, aemulationes, Augustin. de civ. dei 14, 3, 3.: semper in litibus contentionibusque versari, Firm. math. 8, 21. p. 228, 9. – estne haec vera contentio? ein ehrlicher Kampf, Cic.: hāc sedatā contentione alia subinde C. Decii morte exorta est, Liv.: tamquam mihi cum M. Crasso contentio esset, quocum multae et magnae fuerunt, Cic.: iniectā contentione, Liv.: iteratā contentione, Liv.: contentionem pro salute alcis non defugere, Cic.: contentionem od. contentiones excitare (v. einem Umstand, Liv. u. Plin. ep.: contentionem de plebeiis consulibus totam deponere, Liv.: est inter eos non de terminis, sed de tota possessione contentio, Cic. – contentio (Streitsucht) adversus procuratores, Tac. Agr. 9, 5. – m. subj. Genet., verborum contentiones armis finiuntur, Ps. Quint. decl. 379. – mit obj. Genet., c. rei privatae (in einer Privatsache), Liv.: c. libertatis dignitatisque (um Fr. usw.), Liv. – mit in u. Abl., nulla in re pecuniaria c., Cic. Flacc. 7. – m. folg. indir. Fragesatz, inter quos magna fuit contentio, utrum moenibus se defenderent, an obviam irent hostibus, Nep.: contentio, consulesne an tribuni militum crearentur, Liv.: orta est inter advocatos levis contentio, togatumne an palliatum dicere causam oporteret, Suet.: tanta contentio erat, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut etc., Caes.

    2) das Sich-Messen-Lassen = a) die vergleichende Zusammenhaltung, Vergleichung, per contentionem, Cic. – hominum ipsorum od. fortunarum contentionem facere, Cic.: magis ex aliorum (mit a.) contentione quam ipsum per sese cognosci atque intellegi posse, Cic. – mit cum u. Abl., facti aut intentionis adversariorum cum ipso scripto contentio, Cic.: eorum cum factis suis c., Cic. – mit folg. indir. Fragesatz, si contentio quaedam et comparatio fiat, quibus plurimum tribuendum sit officii etc., Cic.: potest incĭdere saepe contentio et comparatio, de duobus honestis utrum (sit) honestius, Cic. – b) als rhetor. t. t., die Gegeneinanderstellung entgegengesetzter Gedanken, die Antithese (griech. ἀντίθεσις), Cornif. rhet. 4, 21. Quint. 9, 1, 31. – c) als gramm. t. t., die Steigerung, Komparation, Varro LL. 8, 75. – d) das geschlechtliche Zusammenpaaren, gregum, Censorin. 5, 3.

    lateinisch-deutsches > contentio

  • 5 enormitas

    ēnōrmitās, ātis, f. (enormis), I) die Unregelmäßigkeit, Quint. 9, 4, 27. – II) die unverhältnismäßige, übermäßige, ungeheuere Größe, a) eig.: pedum, Sen. de const. sap. 18, 1: vehiculi, Cod. Theod. 8, 5, 30 H. – b) übtr.: stipendii, Spart.: ponderum, Veget. mul.: fortunae, Capit.: Plur., enormitates nostrorum scelerum, Salv. de gub. dei 5, 9 extr.

    lateinisch-deutsches > enormitas

  • 6 momentum

    mōmentum, ī, n. (aus *movimentum, zu moveo), die Bewegung, als innewohnende Kraft (während motio die Bewegung als Handlung, motus als vollbrachte Tat), I) die Bewegung als Kraft, sich selbst zu bewegen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: ut (quattuor omnia gignentia corpora) quasi partita habeant inter se ac divisa momenta, Bewegungsgesetze, Richtungen, Cic.: astra formā ipsā figurāque sua momenta (immerwährende B.) sustentant, Cic. – 2) übtr.: a) die Bewegungslänge im Raume, die Strecke, parvo momento antecedere, Caes. b. c. 2, 6, 4: visus nostri tarditas non subsequitur momenta currentis (ignis), Sen. nat. qu. 1, 14, 4. – b) die Bewegungsdauer, α) in der Zeit, gew. mit der Begriffsprägnanz der Kürze, der Verlauf, Umlauf, der Augenblick, ein kurzes Weilchen, in occasionis momento (des günstigen Augenblicks), Liv.: tam brevi horarum momento, in so k. V. der St. = in so wenigen St., Iustin. – dah. αα) ein Zeitabschnitt, innerhalb dessen eine Zeitbewegung vor sich geht, od. innerhalb dessen die Entwickelung eines Zustandes fortgeht, der Abschnitt, der Zeitraum, die Periode, certis momentis, Hor.: certis dimensisque momentis, Plin. ep.: paribus momentis, Manil.: momenta deficientis nuntiata, Tac.: medicus venarum pulsum et momenta captat, Apul.: si quis trium temporum momenta consideret, Flor. – ββ) prägn., der kürzeste Zeitabschnitt einer Stunde, der Augenblick, die Minute, hora momentumque temporis, Sen.: horarum momenta, Suet.: horae et momenta, Suet.: per omnia horarum momenta, Firm.: momento unius horae, Liv. u. Curt.: momento horae, Liv. u. Hor.: momento temporis, im Aug., im Nu, Liv.: u. so bl. momento, Liv., Cels. u.a. (vgl. Fabri u. Wölfflin Liv. 21, 14, 3): Ggstz., momento fit cinis, diu silva, Sen. nat. qu. 3, 27, 2. – β) im Gange der Rede; dah. der Abschnitt, die Abteilung der Rede, in der der Stoff in gleicher Bewegung u. Gestaltung fortgeht, um dann im nächsten Abschnitt verändert zu erscheinen, ut sunt tria tempora, ita ordo rerum tribus momentis consertus est, Quint. 5, 10, 71. – c) der Bewegungspunkt im Raume, der Ausgangspunkt, sol cotidie ex alio caeli momento, quam pridie, oritur, Plin. 18, 333.

    B) bildl., 1) im allg., die Bewegung bald nach der einen, bald nach der anderen Seite, die Schwankung, animus nutat huc levis atque illuc momentaque sumit utroque, Ov.: sine momento rerum partisque ruina, Lucr. – 2) insbes., die Bewegung nach der einen Seite, der Ausschlag, die Entscheidung, Entwickelung, Veränderung, momentum facere annonae, Liv.: nullum in dando adimendoque regno m. facere, Liv.: ne quid momenti gratiā faceret, Liv. – ex parvis saepe magnarum rerum momenta pendent, Liv.: puncto temporis saepe magnarum rerum momenta verti, Liv.

    II) die Bewegung als Kraft, ein anderes zu bewegen, die Bewegkraft, der bewegende Druck, -Stoß, -Ruck, A) eig.: 1) im allg.: ut (arbores) levi momento impulsae occĭderent, Liv.: levi caudae in utrumque momento, Sen.: ut leves tactus momentaque parva sequantur, Ov. – 2) insbes., der Bewegungsdruck, -einfluß am Wagebalken, am Hebel, der nach einer oder der anderen Seite den Ausschlag gibt, der Ausschlagsdruck, die Ausschlagskraft, momenta ponderum nutusque trutinarum, Pacat. pan.: aequis ac paribus suspenso statere momentis, Cod. Theod.: imbecillior aequipondii brevitas vim ponderis momento deducens, Vitr.: nullo paene momento ponderis aquis inter se distantibus, um fast keinen Au. des G., d.i. fast gar nicht, Plin.: paribus momentis aequā lance perpendĕre, Augustin. – dah. meton., das den Ausschlagsdruck enthaltende Gewichtsteilchen, ein Granchen, ein Bißchen, cum murrae momento, Plin.: addito resinae momento, Plin.

    B) bildl., gleichs. der Bewegungsdruck, der Bewegungseinfluß, 1) der bewegende Anstoß, die Einwirkung, der einwirkende Anlaß, bewegende, wirksame Einflüsse, dum in dubio est animus, paulo momento huc atque illuc impellitur, Ter.: parva momenta in spem metumque animum impellere, Liv. – dah. abstr.: a) der Bewegungsgrund, Bestimmungsgrund, diligentissime perpendĕre momenta officiorum omnium, Cic.: adicis huic animo momenta potentia, clarum nomen etc., Ov.: gnarus summa favoris annonā momenta trahi, Lucan. – b) das Beförderungsmittel, praebe nostrae momenta saluti, Ov. ex Pont. 4, 13, 49. – 2) die Ausschlagskraft, a) mit vorherrsch. Begr. der Kraft, Aufwand an Kraft, -von Hilfe, -von Mitteln (vgl. Weißenb. Liv. 5, 49, 5. H. Müller Liv. 24, 34, 2), quidquid hostes ingenti mole agerent, ipse perlevi momento ludificaretur, Liv.: primo concursu haud maiore momento fusi Galli sunt, quam ad Alliam vicerant, Liv.: incliti populi regesque perlevi momento victi sunt, Liv. – parvo momento si adiuvissent, mit einer geringen Nachhilfe, Liv.: nullo morbo minori momento succurritur, Cels. – meton., v. dem, was Kraftaufwand erfordert, quibus pro ignobili momento (als unbedeutende Eroberung) erat accessura Macedonia, Iustin. – b) m. vorherrsch. Begr. des Ausschlags, der Entscheidung, als Entscheidungskraft, Veränderungskraft, α) im Kampfe, parvo momento superior Romana res fuit, Liv.: pugnare paribus momentis, Amm.: neutrubi inclinato momento proelium atrox... protractum, Amm. – β) in Verhältnissen aller Art, entscheidender Einfluß, Gewicht, Wichtigkeit, Geltung, Bedeutung, Wert, sowohl einer Sache, omnia verborum momentis, non rerum ponderibus examinare, Cic.: si quid habeat momenti commendatio mea, Cic.: vix minimi momenti instar habere, Cic.: magnum in utramque partem m. habere, Caes.: plus aut ad beatam aut ad miseram vitam afferre momenti, mehr Einfluß haben auf usw., Cic.: magno ad persuadendum momento esse, Cic.: pari propemodum momento sortis esse, Cic.: esse maximi momenti et ponderis, Cic.: alqd nullius momenti putare, Cic.: alcis salutem levi momento aestimare, gering sch., Caes., levioris momenti consultatio, unwichtigere, Liv. – als einer Pers., se nullius momenti apud exercitum futurum, Nep.: Rhodii maximi ad omnia momenti habebantur, Liv. – dah. γ) meton., eine Sache od. Pers., die die Ausschlagskraft, Entscheidungskraft enthält, argumentorum momenta, entscheidende Beweise (Beweisgründe), Cic.: eos ipsos, quantumcumque virium momentum addiderint (noch so geringe Kraft zum Ausschlage einlegten), rem omnem inclinaturos, Liv.: haud parvum et ipsi tuendae Africae m. (Beihilfe von großem Ausschlage für die V. v. A.) adiecerunt, societatem Syphacis regis, Liv.: triginta quinque rostratae naves, haud parvum m. ad opem ferendam sociis, ein nicht unwesentlicher Faktor, Liv.: u. so haud parvum momentum ad animum eius moliendum adventus Hannibalis fecit, Liv. – ut pater in se minimum m. ad favorem conciliandum esset, einflußreiche Empfehlung, Liv.: iuvenis egregius..., maximum m. rerum eius civitatis, in quamcumque venisset, ein Mann von entscheidendem Einfluß auf die Macht des St. usw., Liv.

    lateinisch-deutsches > momentum

  • 7 pressus [2]

    2. pressus, ūs, m. (premo), der Druck, a) m. subj. Genet., ponderum, Cic. Tusc. 2, 54. – b) m. obj. Genet., duplex palmarum, Cic. poët. de nat. deor. 2, 109: oris, der gehörige Druck der Lippen (um das Wort nicht zu breit auszusprechen), der Wohllaut der Aussprache, Cic. de or. 3, 43: itineris, Cael. Aur. de morb. chron. 5, 1, 4.

    lateinisch-deutsches > pressus [2]

  • 8 contentio

    contentio, ōnis, f. (contendo), I) das Bespannen, die Bespannung (der Katapulten u. Ballisten) mit Strängen, Plur. bei Vitr. 10, 11 (17), 9 u. 10, 12 (18), 1. – II) übtr., die Anspannung = die Anstrengung, u. zwar passiv = das Angespannt-, Angestrengtsein, A) im allg.: 1) die physische, sowohl des Körpers als des Geistes, a) übh., absol., ut enim membra nullā contentione moveantur, sic etc., Cic.: aliquamdiu summā contentione dimicare, Hirt. b. G.: superioris temporis contentionem omnem remittere, Caes. – m. subj,. Genet., c. totius corporis, Cic.: laterum, Cic.: vocis, Cic.: vocis et lateris contentiones, Plin. – c. animi (Ggstz. relaxatio animi), Cic.: labor corporis atque c. animi, Cic.: vehementissima c. animi, ingenii, virium, Cic. – m. obj. Genet., ab hac contentione disputationis animos nostros relaxemus, Cic.: senior iam et infirmior, quam ut contentionem dicendi sustineret, Liv. – tanta adhibebatur a nobis contentio, es wurde von meiner Seite alles aufgeboten, Cic. – b) insbes.: α) die allmähliche Hebung der Stimme bis zum stärksten Ton (Ggstz. remissio, die Senkung; griech. ἄρσις, Ggstz. θέσις, vgl. Ellendt u. Sorof Cic. de or. 1, 261), vocis c., Cic.: contentiones vocis et remissiones, Cic. – β) die Steigerung, Heftigkeit, das Feuer des Redetons, der heftige, eifrige Ton (Ggstz. remissio od. summissio),
    ————
    vocis, Cic.: so animi magna, vocis parva contentio, Cic. – als Art der Rede, der Ton des Eifers, die heftige, eifrige, leidenschaftliche, emphatische, pathetische Rede (griech. τρόπος παθητικός, Ggstz. sermo, der ruhige Gesprächston; vgl. bes. Cornif. rhet. 3, 23), quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis, Cic. de off. 1, 132; vgl. 2, 48. – γ) das Streben nach einem Punkte, c. gravitatis et ponderum, das Streben der Schwerkraft nach dem Mittelpunkte, Cic. de nat. deor. 2, 116.
    2) die geistige Anspannung, Anstrengung, das Streben, die Bemühung, der Eifer um od. bei etwas, a) übh.: maximā ex omnibus contentione petere alqm honorem, Liv.: summā contentione impetrare alqd, Plin. ep. – antea trina loca cum contentione summa patricios explere solitos, Liv. – mit obj. Genet. (= um), c. rei publicae, Cic.: c. vel uxoriae condicionis vel commodi alicuius, Cic. – b) insbes., das leidenschaftliche Streben, der leidenschaftliche Eifer, die Leidenschaftlichkeit, heftige Erbitterung, der Geist des Widersachers, animi pravā contentione provectus, Curt.: brevis altercatio inde ex iracundia muliebri in contentionem animorum exarsit, Liv.: positā contentione, quā paulo ante egisti, Liv.: contentione animorum depositā concordes revertebantur, Val. Max.
    B) insbes.: 1) das Sich-Messen, die Reibung mit
    ————
    einem Gegner, der Streit, Wettstreit, Kampf in Wort und Tat (als Bestreben, sein Recht, seine Meinung geltend zu machen), a) v. eig. Kampf, equi propter crebras contentiones proeliorum (Kampfgetümmel) exsultantes, Cic.: Antiochus Magnus magnā belli contentione superatus, Cic.: contentiones habere cum alqo, Caes.: omni depositā spe contentionis, Hoffnung auf einen Kampf (= H., in einer Schlacht zu siegen), Caes. – b) v. Wettstreit, Rangstreit, audax haec, non tamen improba, quia secreta contentio, Plin. ep.: c. fraterna (um den Thron), Iustin.: de diutina contentione Rangstreit um die Hegemonie) desistere, Nep.: de regno cum alqo contentionem habere, Nep.: inter duces illa c., Quint. – m. obj. Genet. (um), c. dicendi (im R.), Cic. u. Plin. ep.: c. honoris od. honorum, Cic.: ingens palmae c., Quint.: decertare cum alqo contentione dicendi, Cic.: in contentionem honoris incĭdere, Cic.: inter quem et Caesarem dignitatis fuerit c., Quint. – c) übh. vom Streit in Wort und Tat, sowohl im öffentlichen als Privatleben, Streitigkeit, Kampf, Reibung, Handel, c. magna, Cic. u. Plin. ep.: c. forensis, Debatte vor Gericht, Cic. u. Quint.: meae illae vehementes contentiones, geharnischte Reden, Kampfreden vor Gericht (die philippischen gegen Antonius), Cic.: inimicitiae, contentiones, aemulationes, Augustin. de civ. dei 14, 3, 3.: semper in litibus contentionibusque versari, Firm. math. 8, 21.
    ————
    p. 228, 9. – estne haec vera contentio? ein ehrlicher Kampf, Cic.: hāc sedatā contentione alia subinde C. Decii morte exorta est, Liv.: tamquam mihi cum M. Crasso contentio esset, quocum multae et magnae fuerunt, Cic.: iniectā contentione, Liv.: iteratā contentione, Liv.: contentionem pro salute alcis non defugere, Cic.: contentionem od. contentiones excitare (v. einem Umstand, Liv. u. Plin. ep.: contentionem de plebeiis consulibus totam deponere, Liv.: est inter eos non de terminis, sed de tota possessione contentio, Cic. – contentio (Streitsucht) adversus procuratores, Tac. Agr. 9, 5. – m. subj. Genet., verborum contentiones armis finiuntur, Ps. Quint. decl. 379. – mit obj. Genet., c. rei privatae (in einer Privatsache), Liv.: c. libertatis dignitatisque (um Fr. usw.), Liv. – mit in u. Abl., nulla in re pecuniaria c., Cic. Flacc. 7. – m. folg. indir. Fragesatz, inter quos magna fuit contentio, utrum moenibus se defenderent, an obviam irent hostibus, Nep.: contentio, consulesne an tribuni militum crearentur, Liv.: orta est inter advocatos levis contentio, togatumne an palliatum dicere causam oporteret, Suet.: tanta contentio erat, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut etc., Caes.
    2) das Sich-Messen-Lassen = a) die vergleichende Zusammenhaltung, Vergleichung, per contentionem, Cic. – hominum ipsorum od. fortunarum contentionem facere, Cic.: magis ex aliorum (mit a.) conten-
    ————
    tione quam ipsum per sese cognosci atque intellegi posse, Cic. – mit cum u. Abl., facti aut intentionis adversariorum cum ipso scripto contentio, Cic.: eorum cum factis suis c., Cic. – mit folg. indir. Fragesatz, si contentio quaedam et comparatio fiat, quibus plurimum tribuendum sit officii etc., Cic.: potest incĭdere saepe contentio et comparatio, de duobus honestis utrum (sit) honestius, Cic. – b) als rhetor. t. t., die Gegeneinanderstellung entgegengesetzter Gedanken, die Antithese (griech. ἀντίθεσις), Cornif. rhet. 4, 21. Quint. 9, 1, 31. – c) als gramm. t. t., die Steigerung, Komparation, Varro LL. 8, 75. – d) das geschlechtliche Zusammenpaaren, gregum, Censorin. 5, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > contentio

  • 9 enormitas

    ēnōrmitās, ātis, f. (enormis), I) die Unregelmäßigkeit, Quint. 9, 4, 27. – II) die unverhältnismäßige, übermäßige, ungeheuere Größe, a) eig.: pedum, Sen. de const. sap. 18, 1: vehiculi, Cod. Theod. 8, 5, 30 H. – b) übtr.: stipendii, Spart.: ponderum, Veget. mul.: fortunae, Capit.: Plur., enormitates nostrorum scelerum, Salv. de gub. dei 5, 9 extr.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > enormitas

  • 10 momentum

    mōmentum, ī, n. (aus *movimentum, zu moveo), die Bewegung, als innewohnende Kraft (während motio die Bewegung als Handlung, motus als vollbrachte Tat), I) die Bewegung als Kraft, sich selbst zu bewegen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: ut (quattuor omnia gignentia corpora) quasi partita habeant inter se ac divisa momenta, Bewegungsgesetze, Richtungen, Cic.: astra formā ipsā figurāque sua momenta (immerwährende B.) sustentant, Cic. – 2) übtr.: a) die Bewegungslänge im Raume, die Strecke, parvo momento antecedere, Caes. b. c. 2, 6, 4: visus nostri tarditas non subsequitur momenta currentis (ignis), Sen. nat. qu. 1, 14, 4. – b) die Bewegungsdauer, α) in der Zeit, gew. mit der Begriffsprägnanz der Kürze, der Verlauf, Umlauf, der Augenblick, ein kurzes Weilchen, in occasionis momento (des günstigen Augenblicks), Liv.: tam brevi horarum momento, in so k. V. der St. = in so wenigen St., Iustin. – dah. αα) ein Zeitabschnitt, innerhalb dessen eine Zeitbewegung vor sich geht, od. innerhalb dessen die Entwickelung eines Zustandes fortgeht, der Abschnitt, der Zeitraum, die Periode, certis momentis, Hor.: certis dimensisque momentis, Plin. ep.: paribus momentis, Manil.: momenta deficientis nuntiata, Tac.: medicus venarum pulsum et momenta captat, Apul.: si quis trium temporum momenta consideret, Flor. – ββ)
    ————
    prägn., der kürzeste Zeitabschnitt einer Stunde, der Augenblick, die Minute, hora momentumque temporis, Sen.: horarum momenta, Suet.: horae et momenta, Suet.: per omnia horarum momenta, Firm.: momento unius horae, Liv. u. Curt.: momento horae, Liv. u. Hor.: momento temporis, im Aug., im Nu, Liv.: u. so bl. momento, Liv., Cels. u.a. (vgl. Fabri u. Wölfflin Liv. 21, 14, 3): Ggstz., momento fit cinis, diu silva, Sen. nat. qu. 3, 27, 2. – β) im Gange der Rede; dah. der Abschnitt, die Abteilung der Rede, in der der Stoff in gleicher Bewegung u. Gestaltung fortgeht, um dann im nächsten Abschnitt verändert zu erscheinen, ut sunt tria tempora, ita ordo rerum tribus momentis consertus est, Quint. 5, 10, 71. – c) der Bewegungspunkt im Raume, der Ausgangspunkt, sol cotidie ex alio caeli momento, quam pridie, oritur, Plin. 18, 333.
    B) bildl., 1) im allg., die Bewegung bald nach der einen, bald nach der anderen Seite, die Schwankung, animus nutat huc levis atque illuc momentaque sumit utroque, Ov.: sine momento rerum partisque ruina, Lucr. – 2) insbes., die Bewegung nach der einen Seite, der Ausschlag, die Entscheidung, Entwickelung, Veränderung, momentum facere annonae, Liv.: nullum in dando adimendoque regno m. facere, Liv.: ne quid momenti gratiā faceret, Liv. – ex parvis saepe magnarum rerum momenta pendent,
    ————
    Liv.: puncto temporis saepe magnarum rerum momenta verti, Liv.
    II) die Bewegung als Kraft, ein anderes zu bewegen, die Bewegkraft, der bewegende Druck, -Stoß, - Ruck, A) eig.: 1) im allg.: ut (arbores) levi momento impulsae occĭderent, Liv.: levi caudae in utrumque momento, Sen.: ut leves tactus momentaque parva sequantur, Ov. – 2) insbes., der Bewegungsdruck, -einfluß am Wagebalken, am Hebel, der nach einer oder der anderen Seite den Ausschlag gibt, der Ausschlagsdruck, die Ausschlagskraft, momenta ponderum nutusque trutinarum, Pacat. pan.: aequis ac paribus suspenso statere momentis, Cod. Theod.: imbecillior aequipondii brevitas vim ponderis momento deducens, Vitr.: nullo paene momento ponderis aquis inter se distantibus, um fast keinen Au. des G., d.i. fast gar nicht, Plin.: paribus momentis aequā lance perpendĕre, Augustin. – dah. meton., das den Ausschlagsdruck enthaltende Gewichtsteilchen, ein Granchen, ein Bißchen, cum murrae momento, Plin.: addito resinae momento, Plin.
    B) bildl., gleichs. der Bewegungsdruck, der Bewegungseinfluß, 1) der bewegende Anstoß, die Einwirkung, der einwirkende Anlaß, bewegende, wirksame Einflüsse, dum in dubio est animus, paulo momento huc atque illuc impellitur, Ter.: parva momenta in spem metumque animum impellere, Liv. – dah.
    ————
    abstr.: a) der Bewegungsgrund, Bestimmungsgrund, diligentissime perpendĕre momenta officiorum omnium, Cic.: adicis huic animo momenta potentia, clarum nomen etc., Ov.: gnarus summa favoris annonā momenta trahi, Lucan. – b) das Beförderungsmittel, praebe nostrae momenta saluti, Ov. ex Pont. 4, 13, 49. – 2) die Ausschlagskraft, a) mit vorherrsch. Begr. der Kraft, Aufwand an Kraft, -von Hilfe, -von Mitteln (vgl. Weißenb. Liv. 5, 49, 5. H. Müller Liv. 24, 34, 2), quidquid hostes ingenti mole agerent, ipse perlevi momento ludificaretur, Liv.: primo concursu haud maiore momento fusi Galli sunt, quam ad Alliam vicerant, Liv.: incliti populi regesque perlevi momento victi sunt, Liv. – parvo momento si adiuvissent, mit einer geringen Nachhilfe, Liv.: nullo morbo minori momento succurritur, Cels. – meton., v. dem, was Kraftaufwand erfordert, quibus pro ignobili momento (als unbedeutende Eroberung) erat accessura Macedonia, Iustin. – b) m. vorherrsch. Begr. des Ausschlags, der Entscheidung, als Entscheidungskraft, Veränderungskraft, α) im Kampfe, parvo momento superior Romana res fuit, Liv.: pugnare paribus momentis, Amm.: neutrubi inclinato momento proelium atrox... protractum, Amm. – β) in Verhältnissen aller Art, entscheidender Einfluß, Gewicht, Wichtigkeit, Geltung, Bedeutung, Wert, sowohl einer Sache, omnia verborum momentis, non rerum
    ————
    ponderibus examinare, Cic.: si quid habeat momenti commendatio mea, Cic.: vix minimi momenti instar habere, Cic.: magnum in utramque partem m. habere, Caes.: plus aut ad beatam aut ad miseram vitam afferre momenti, mehr Einfluß haben auf usw., Cic.: magno ad persuadendum momento esse, Cic.: pari propemodum momento sortis esse, Cic.: esse maximi momenti et ponderis, Cic.: alqd nullius momenti putare, Cic.: alcis salutem levi momento aestimare, gering sch., Caes., levioris momenti consultatio, unwichtigere, Liv. – als einer Pers., se nullius momenti apud exercitum futurum, Nep.: Rhodii maximi ad omnia momenti habebantur, Liv. – dah. γ) meton., eine Sache od. Pers., die die Ausschlagskraft, Entscheidungskraft enthält, argumentorum momenta, entscheidende Beweise (Beweisgründe), Cic.: eos ipsos, quantumcumque virium momentum addiderint (noch so geringe Kraft zum Ausschlage einlegten), rem omnem inclinaturos, Liv.: haud parvum et ipsi tuendae Africae m. (Beihilfe von großem Ausschlage für die V. v. A.) adiecerunt, societatem Syphacis regis, Liv.: triginta quinque rostratae naves, haud parvum m. ad opem ferendam sociis, ein nicht unwesentlicher Faktor, Liv.: u. so haud parvum momentum ad animum eius moliendum adventus Hannibalis fecit, Liv. – ut pater in se minimum m. ad favorem conciliandum esset, einflußreiche Empfehlung, Liv.: iuve-
    ————
    nis egregius..., maximum m. rerum eius civitatis, in quamcumque venisset, ein Mann von entscheidendem Einfluß auf die Macht des St. usw., Liv.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > momentum

  • 11 pressus

    1. pressus, a, um, PAdi. (v. premo), gedrückt, gehemmt, I) eig., gemäßigt, langsam, presso gradu incedere, Liv.: ebenso presso pede, Liv.: presso gressu, Ov. – II) übtr.: 1) gemäßigt, a) von der Stimme, vom Tone, langsam, gedämpft, gemäßigt, soni, Cic.: modi, Cic.: pressā voce et temulentā, Cic.: pronuntiatio (Ggstz. citata), Quint. – b) v. der Farbe, ins Dunkle fallend, bräunlich, dunkel, color, Pallad. 4, 13, 4: color caerulo albidior, viridi austerior et pressior, Plin. ep. 8, 20, 4 (nach Keils Verbesserung): quae (Sinopis) pressior vocatur et est maxime fusca, Plin. 35, 32: spadices pressi, Serv. Verg. georg. 3, 82. – c) vom Denken u. Handeln, zögernd, zurückhaltend, cogitationes pressiores, Apul.: cunctatio, Plin. ep.: pressiore cautelā, mit zurückhaltender Vorsicht, Apul. – v. Pers., in quo tibi parcior videtur et pressior, Plin. ep. – 2) gedrängt, knapp, oratio, Cic.: orator, Cic.: oratio pressior, Cic.: stilus pressus, Plin. ep. – 3) genau, bestimmt, erschöpfend, Thucydides verbis pressus, Cic.: quis te fuit pressior? Cic. fr.: taxare pressius est quam tangere, Gell.
    ————————
    2. pressus, ūs, m. (premo), der Druck, a) m. subj. Genet., ponderum, Cic. Tusc. 2, 54. – b) m. obj. Genet., duplex palmarum, Cic. poët. de nat. deor. 2, 109: oris, der gehörige Druck der Lippen (um das Wort nicht zu breit auszusprechen), der Wohllaut der Aussprache, Cic. de or. 3, 43: itineris, Cael. Aur. de morb. chron. 5, 1, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pressus

  • 12 iniquitas

    1) неровность, loci iniq. (1. 1 § 4 D. 9, 1). 2) неточность, неверность: ponderum iniq (1. 5 C. 10, 70). 3) несправедливость (1. 79 D. 17, 2);

    iniq. sententiae (1. 1 pr. D. 49, 13);

    iudicantium (1. 1 pr. D. 49, 1. 1. 200 D. 50. 17);

    iniquitates iuris (Gai. III. 25).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > iniquitas

  • 13 pressus

        pressus ūs, m    [PREM-], a pressing, pressure: ponderum: palmarum, C. poët.—Fig.: ipso oris pressu et sono, i. e. expression.
    * * *
    pressa, pressum ADJ
    firmly planted, deliberate

    Latin-English dictionary > pressus

  • 14 contentio

    contentĭo, ōnis, f. [contendo] (acc. to contendo, II.), an eager stretching, a straining, exertion of the powers of body or mind, tension, effort, a vigorous struggling or striving for something, a struggle after (very freq. and in good prose).
    I.
    In gen.
    A.
    Prop.:

    contentio et summissio vocis,

    Cic. Off. 1, 41, 146; id. de Or. 1, 61, 261:

    vocis,

    id. Tusc. 2, 24, 56:

    vocis aut lateris,

    Plin. 26, 13, 85, § 137 al.:

    gravitatis et ponderum,

    of gravitation, Cic. N. D. 2, 45, 116:

    animi (opp. relaxatio),

    id. de Or. 2, 5, 21; cf. id. Arch. 6, 12 et saep.—With gen. of the object:

    disputationis,

    Cic. de Or. 3, 61, 230:

    honorum (with ambitio),

    id. Off. 1, 25, 87; cf.

    palmae,

    Quint. 1, 2, 24:

    dignitatis,

    id. 4, 5, 12; cf.:

    libertatis dignitatisque,

    Liv. 4, 6, 11 al. —
    B.
    Transf.
    1.
    Labored, formal speech (opp. talk, conversation): quoniam magna vis orationis est, eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis;

    contentio disceptationibus tribuatur judiciorum... sermo in circulis, etc.,

    Cic. Off. 1, 37, 132; 2, 14, 48 Heine ad loc.; cf.: sermo est oratio remissa et finitima cottidianae locutioni;

    contentio est oratio acris, etc.,

    Auct. Her. 3, 13, 23.—
    * 2.
    Gregum = admissura, Censor. 5.—
    II.
    In partic.
    A.
    (Acc. to contendo, II. B. 2.) A contest, contention, strife (with weapons or words), a fight, dispute, controversy (so most freq.):

    contentiones proeliorum,

    Cic. Off. 1, 26, 90; cf.:

    magna belli,

    id. Sest. 27, 58:

    contentiones, quae cum inimicissimis fiunt,

    id. Off. 1, 38, 137; so with cum, id. Phil. 2, 3, 7; id. Leg. 3, 11, 25 al.:

    cum aliquo de aliquā re,

    Quint. 4, 2, 132:

    de aliquā re,

    Cic. Leg. 3, 10, 24; Liv. 4, 6, 4; Quint. 5, 14, 12 al.:

    adversus procuratores,

    Tac. Agr. 9:

    inter aliquos,

    Cic. Sest. 21, 47; Quint. 10, 1, 47; Suet. Claud. 15 et saep.; cf.:

    inter aliquos de aliquā re,

    Cic. Ac. 2, 43, 132 et saep.:

    contentionis cupidiores quam veritatis,

    id. de Or. 1, 11, 47; Curt. 8, 4, 33.—
    B.
    (Acc. to contendo, II. B. 3.) A comparison, contrast:

    si contentio quaedam et comparatio fiat,

    Cic. Off. 1, 17, 57; 1, 43, 152; cf. id. Inv. 1, 12, 17:

    quaedam hominum ipsorum,

    id. Planc. 2, 5; id. Inv. 2, 39, 114:

    fortunarum,

    id. Pis. 22, 51.—Hence,
    2.
    T. t.
    a.
    In rhetoric, a contrasting of one thought with another, antithesis, Auct. Her. 4, 15, 21; Cic. de Or. 3, 53, 203; Quint. 9, 1, 31; 9, 2, 2.—
    b.
    In gram., comparison, Varr. L. L. 8, § 75 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > contentio

  • 15 gravitas

    grăvĭtas, ātis, f. [gravis], weight, heaviness.
    I.
    Lit., in gen.:

    omnibus ejus (terrae) partibus in medium vergentibus nihil interrumpat, quo labefactari possit tanta contentio gravitatis et ponderum,

    Cic. N. D. 2, 45, 116; cf.:

    per inane moveri gravitate et pondere,

    id. Fat. 11, 24; Lucr. 3, 1054; cf.

    also: cuncta necesse est Aut gravitate sua ferri primordia rerum, Aut, etc.,

    id. 2, 84:

    nostros propter gravitatem armorum, quod, etc.,

    Caes. B. G. 5, 16, 1:

    tum etiam gravitate et tarditate navium impediebantur,

    id. B. C. 1, 58, 3:

    ignava nequeunt gravitate moveri,

    Ov. M. 2, 821:

    me mea defendit gravitas (corresp. to moles and pondus),

    id. ib. 9, 39.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of smell, rankness, offensiveness, fetidness:

    quorundam odorum suavitati gravitas inest,

    Plin. 21, 7, 18, § 37:

    a quibusdam vocatur cynozolon propter gravitatem odoris (shortly before: odore gravissimo),

    id. 22, 18, 21, § 47:

    animae,

    id. 20, 9, 35, § 91:

    halitus,

    id. 30, 6, 15, § 44:

    oris,

    id. 28, 12, 51, § 190.—
    2.
    Of bodily condition, health, severity, vehemence, violence, unwholesomeness; heaviness, dulness, faintness, sickness:

    corpore vix sustineo gravitatem hujus caeli,

    Cic. Att. 11, 22, 2:

    caeli aquarumque,

    Liv. 23, 34, 11:

    loci,

    id. 25, 26, 13:

    morbi,

    Cic. N. D. 3, 31, 76:

    pressus gravitate soporis,

    Ov. M. 15, 21; cf. id. ib. 11, 618:

    an quod corporis gravitatem et dolorem animo judicamus, animi morbum corpore non sentimus?

    painful, diseased condition, Cic. Tusc. 3, 1, 2 Kühn.; cf.

    membrorum,

    id. Fin. 4, 12, 31; and Lucr. 3, 478:

    capitis,

    Plin. 27, 12, 105, § 130:

    aurium,

    id. 20, 11, 44, § 115; cf.

    auditus,

    id. 23, 4, 42, § 85:

    audiendi,

    id. 28, 11, 48, § 176:

    oris et dentium,

    id. 37, 10, 54, § 143.—
    3.
    Pressure of price, dearness:

    annonae,

    Tac. A. 6, 13; 11, 4.—
    4.
    The burden of pregnancy:

    tendebat gravitas uterum mihi,

    Ov. M. 9, 287 (cf. onus, id. ib. 10, 504). —
    II.
    Trop.
    A.
    In a bad sense, heaviness, slowness, severity:

    gaudere gravitate linguae sonoque vocis agresti,

    Cic. de Or. 3, 11, 42: injuria gravitate tutior est, severity, cruelty, Sall. Orat. Licin. (Hist. Fragm. 3, 22 Gerl.):

    fessi diuturnitate et gravitate belli,

    Liv. 31, 7, 3: crudelitatem quoque gravitati addidit, id. 24, 45, 13 Weissenb. —
    B.
    In a good sense, weight, dignity, importance, seriousness, gravity (syn.: magnitudo, dignitas, auctoritas, pondus): hos cum Suevi propter amplitudinem gravitatemque civitatis finibus expellere non potuissent, importance, i. e. power, Caes. B. G. 4, 3, 4; cf. Cic. Agr. 2, 32:

    omnium sententiarum gravitate, omnium verborum ponderibus est utendum,

    importance, weight, id. de Or. 2, 17, 72; cf. id. Tusc. 5, 12, 34:

    genus hoc sermonum positum in hominum veterum auctoritate plus videtur habere gravitatis,

    id. Lael. 1, 4:

    quanta illa, di immortales, fuit gravitas! quanta in oratione majestas!

    id. ib. 25, 96:

    tristitia et in omni re severitas habet illa quidem gravitatem,

    id. ib. 18, 66; cf.:

    erat in illo viro comitate condita gravitas,

    id. de Sen. 4, 10:

    gravitate mixtus lepos,

    id. Rep. 2, 1; cf. also id. Q. Fr. 3, 9, 1:

    illud me praeclare admones, cum illum videro, ne nimis indulgenter et ut cum gravitate potius loquar,

    id. Att. 9, 9, 2; 9, 19, 3; id. Fam. 5, 16, 5:

    de virtute et gravitate Caesaris, quam in summo dolore adhibuisset,

    id. Q. Fr. 3, 8, 3:

    personae gravitatem intuentes,

    id. Tusc. 2, 21, 49; cf.:

    ego has partes lenitatis et misericordiae semper egi libenter: illam vero gravitatis severitatisque personam non appetivi,

    id. Mur. 3, 6:

    haec genera dicendi in senibus gravitatem non habent,

    id. Brut. 95, 326; id. Rep. 1, 10 fin.:

    majestas quam vultus gravitasque oris prae se ferebat,

    Liv. 5, 41, 8:

    (senarius) quantum accipit celeritatis, tantum gravitatis amittit,

    Quint. 9, 4, 140.

    Lewis & Short latin dictionary > gravitas

  • 16 intentio

    intentĭo, ōnis, f. [intendo], a stretching out, straining, tension.
    I.
    Lit.:

    corporis,

    Cic. Tusc. 1, 10, 20:

    nervorum,

    Col. 6, 6:

    vocis,

    Plin. 28, 4, 14, § 53:

    aëris,

    Gell. 5, 16, 2:

    intentionem aëris ostendent tibi inflata,... quid enim est vox nisi intentio aëris?

    Sen. Q. N. 2, 6, 3:

    et remissio motus,

    Gell. 18, 10:

    vultus,

    Tac. A. 16, 34.—
    B.
    Increase, augmentation:

    doloris,

    Sen. Ep. 78, 7:

    ve particula tum intentionem significat, tum minutionem,

    Gell. 16, 5, 5.—
    II. A.
    Exertion, effort:

    animus intentione sua depellit pressum omnem ponderum, opp. remissio,

    Cic. Tusc. 2, 23, 54:

    animi,

    id. ib. 2, 27, 65:

    cogitationum,

    id. ib. 4, 2; id. Inv. 2, 14, 46:

    tantum curae intentionisque,

    Plin. Ep. 2, 10, 5:

    ut libertatem revoces,

    id. Pan. 78 med.:

    ad intentiones capiendas habiliores,

    Gell. 15, 2, 5.—
    B.
    Attention, application to any thing:

    lusūs,

    to play, Liv. 4, 17:

    intentionem alicui accommodare,

    Sen. Ep. 113, 3:

    avocare ab intentione operis destinati,

    Quint. 10, 3, 23:

    rerum,

    id. 6, 3, 1:

    rei familiaris,

    Plin. Ep. 1, 3, 2.—
    C.
    A design, purpose, intention:

    haec intentio tua ut libertatem revoces,

    Plin. Pan. 78:

    defuncti,

    Dig. 34, 1, 10; Ambros. de Jos. Patriarch. 11, 52; Aug. c. Mendac. 18.—
    D.
    A charge, accusation:

    intentio adversariorum,

    Cic. Inv. 2, 43, 125:

    judiciale genus officiis constat duobus, intentionis ac depulsionis,

    Quint. 3, 9, 11; 7, 1, 9.— Hence,
    2.
    Esp., law t. t., that part of the formula or instruction given by the prætor to the court, setting forth the judgment or relief prayed for by a plaintiff in his complaint (cf. Sanders, Inst. of Just. introd. p. 65 sqq.):

    intentio est ea pars formulae qua actor desiderium suum concludit,

    Gai. Inst. 4, 41; 44 sq.;

    53 sq.: cum petitor intentionem suam perdiderit,

    Dig. 10, 4, 9, § 6: quod intentionis vestrae proprias afferre debeatis probationes, Vet. Consult. 6, 14 Huschke.—
    E.
    The first or major premise in a syllogism:

    ita erit prima intentio, secunda assumptio, tertia conexio,

    Quint. 5, 14, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > intentio

  • 17 pressus

    1.
    pressus, a, um, Part. and P. a., from premo.
    2.
    pressus, ūs, m. [premo], a pressing, pressure (class.).
    (α).
    With gen. subj.:

    animus intentione suā depellit pressum omnem ponderum,

    Cic. Tusc. 2, 23, 54.—
    (β).
    With gen. obj.: hic pressu duplici palmarum continet anguem, Cic. poët. N. D. 2, 42, 109: ipso oris pressu, i. e. a proper pressure of the lips, so as not to pronounce too broadly, id. de Or. 3, 11, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > pressus

  • 18 remissio

    rĕmissĭo, ōnis, f. [id.] (acc. to remitto, I. A. and B.), a sending back or away, releasing
    I.
    Lit. (rare).
    1.
    A sending back, returning; of persons:

    obsidum captivorumque,

    Liv. 27, 17, 1.—Of things, a throwing back, reflecting:

    splendoris,

    Vitr. 7, 3, 9.—
    2.
    A letting down, lowering:

    ex superciliorum aut remissione aut contractione,

    Cic. Off. 1, 41, 146.—
    II.
    Trop.
    A.
    A slackening, relaxing, abating, diminishing, remitting; remission, relaxation, abatement (syn. relaxatio):

    animus intentione suā depellit pressum omnem ponderum, remissione autem sic urgetur, ut se nequeat extollere,

    Cic. Tusc. 2, 23, 54:

    contentiones vocis et remissiones,

    id. de Or. 1, 61, 261; cf. id. Brut. 91, 314; so,

    vocis,

    Quint. 1, 10, 25: sphugmos est intentio motūs et remissio in corde et in arteria, Gell. 18, 10, 10:

    remissio lenitatis quādam gravitate et contentione firmatur,

    laxity, Cic. de Or. 2, 53, 212:

    operis,

    Varr. R. R. 1, 17, 7; cf.

    laboris,

    id. ib. 2, 6, 4; Quint. 3, 8, 29:

    tales igitur amicitiae sunt remissione usus eluendae,

    Cic. Lael. 21, 76:

    senescentis morbi remissio,

    id. Fam. 7, 26, 1; so,

    febris,

    Suet. Tib. 73:

    doloris,

    Scrib. Comp. 99.—
    2.
    Slackness, laxness, want of spirit:

    in acerbissimā injuriā remissio animi ac dissolutio,

    Cic. Fam. 5, 2, 9.—
    3.
    Relaxation, recreation:

    ad omnem animi remissionem ludumque descendere,

    Cic. de Or 2, 6, 22; so,

    animorum,

    id. Fam. 9, 24, 3; id. Arch. 7, 16.— Absol.:

    quem non quies, non remissio, non aequalium studia, non ludi delectarent,

    Cic. Cael. 17, 39:

    danda est omnibus aliqua remissio,

    Quint. 1, 3, 8.— Absol. in plur., Quint. 1, 3, 8, § 11; Gell. 15, 2, 5; Plin. Ep. 4, 3, 1, id. Pan. 49, 4:

    tempora curarum remissionumque,

    Tac. Agr. 9; id. Or. 28.—
    4.
    Mildness, gentleness, lenity:

    (Adversarius) tum ad severitatem, tum ad remissionem animi est contorquen dus,

    Cic. de Or. 2, 17, 72 (cf. remissus, B. 1.): so,

    remissione poenae,

    by a relaxing, diminishing of punishment, by a milder punishment, id. Cat. 4, 6, 13.—
    B.
    (Acc. to remitto, I. B. 2. b.) A remitting of a penalty, etc., a remission, Col. 1, 7, 1; Suet. Caes. 20; Plin. Ep. 8, 2, 6; 10, 8, 5:

    remissio tributi in triennium,

    Tac. A. 4, 13:

    nuntiationis,

    remission, abrogation, Dig. 39, 1, 8, § 4.— Plur.:

    post magnas remissiones,

    reduction of rent, Plin. Ep. 9, 37, 2.—
    C.
    In eccl. Lat., remission, forgiveness of sin, etc.:

    delicti,

    Tert. adv. Marc. 4, 28: peccatorum, Ambros. de Isaac et Anim. 1, 1; Vulg. Matt. 26, 28; id. Act. 2, 38.—
    * III.
    A repetition:

    nova ludorum remissio,

    Petr. 60, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > remissio

См. также в других словарях:

  • assaia mensurarum et ponderum — The assay of measures and weights …   Ballentine's law dictionary

  • STATICE — Graece Στατικὴ, alias Ἰσοῤῥοπικὴ aut Κενσροβαρικὴ, Latine Ponderum doctrina, vel aequiponderantium, vel de ponderis centro, scientia est, ponderum momenta exponens: atque ab hac omnia, vel pene omnia, dependent, quae Mechanice tradit, unde sunt… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Jordanus de Nemore — Born Unknown (12th or 13th century) Died Unknown (13th century) Nationality …   Wikipedia

  • Jordanus Nemorarius — (auch Jordanus de Nemore) war ein Mathematiker und Mechaniker des frühen 13. Jahrhunderts. Seine Lebensdaten sind nicht überliefert, jedoch kann aus der Erwähnung seiner Schriften in anderen datierten Werken geschlossen werden, dass er in der… …   Deutsch Wikipedia

  • Jordanus de Nemore — Jordanus Nemorarius (auch Jordanus de Nemore) war ein Mathematiker und Mechaniker des frühen 13. Jahrhunderts. Seine Lebensdaten sind nicht überliefert, jedoch kann aus der Erwähnung seiner Schriften in anderen datierten Werken geschlossen werden …   Deutsch Wikipedia

  • Jean de Beaugrand — Jean de Beaugrand, né entre 1584 et 1588[Note 1], mort à Paris le 22 décembre 1640, est un mathématicien français. Secrétaire royal, membre de l académie de Mersenne, ami et correspondant de Hobbes, de Fermat et de Galilée, il défendit… …   Wikipédia en Français

  • Michael Neander (1529–1581) — Michael Neander, (auch: Neumann; * 3. April 1529 in Joachimsthal; † 23. Oktober 1581 in Jena[1]) war ein deutscher Mathematiker, Philologe und Mediziner. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werkauswahl 3 …   Deutsch Wikipedia

  • Bacon (Francis) and man’s two-faced kingdom — Francis Bacon and man’s two faced kingdom Antonio Pérez Ramos Two closely related but distinct tenets about Bacon’s philosophy have been all but rejected by contemporary historiography. The first is Bacon’s attachment to the so called British… …   History of philosophy

  • MARCA — I. MARCA Papiae pondus unius librae: melius Iohanni de Ianua, media libra. In Chronico Moguntino, auri libra habet duas marcas auri. Itaque Marca duplicata libram efficit, quae dividitur in uncias 16. uncia subdividitur in 8. drachmas, vel 24.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PONDUS — quod grave est, ita dictum, quia in statera libratum pendet; hinc et pensum. magni in omnibus rebus momenti est. Unde in Pondere, numero ac mensura Deum omnia fecisse, Sapiens ait: c. 11. v. 21. et Statice, Graece Στατικὴ, quae alias Ι᾿ςοῤῥοπικὴ… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Крафт, Вольфганг Людовик (Логин Юрьевич) — одинарный академик, род. 25 августа 1743 г. в Петербурге, ум. там же 20 ноября 1814 г. Он был сыном академика Иоанна Вольфганга Крафта, и в 1744 г. был увезен в Германию, где отец его получил место профессора в Тюбингенском университете. Родные… …   Большая биографическая энциклопедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»